ΘΕΜΑ: ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΕΠΕ ΣΕ ΑΕ – ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΑ ΚΙΝΗΤΡΑ.
Ισχύον νομικό πλαίσιο.
Η βασική μας νομοθεσία για την μετατροπή εταιριών περιλαμβάνεται στις διατάξεις του Εμπορικού νόμου για τις εταιρίες, στις διατάξεις των νόμων 2190/20 και 3190/55 και στις διατάξεις του Αστικού Κώδικα.
Η μετατροπή εταιριών είναι συμφέρουσα για τους εταίρους και τις εταιρίες τους και τους ατομικά ενεργούντες επιχειρηματίες γιατί τείνουν στην δημιουργία μεγάλων οικονομικών μονάδων. Η πολιτεία έχει άμεσο ενδιαφέρον στην μετατροπή εταιριών γιατί με τον τρόπο αυτό δημιουργούνται επιχειρήσεις που μπορούν να αντέξουν στον ανταγωνισμό, ιδίως στα πλαίσια της ευρωπαϊκής ένωσης, αυξάνονται οι θέσεις εργασίας και μακροπρόθεσμα ενισχύεται η οικονομία της χώρας.
Σύμφωνα με τις κοινές φορολογικές διατάξεις για την μετατροπή εταιριών επέρχονται μεγάλες φορολογικές επιβαρύνσεις και δαπάνες και ειδικότερα:
1. Η μετατροπή της εταιρίας συνεπάγεται την λύση της και συνεπώς τα περιουσιακά της στοιχεία, ιδίως τα ακίνητα, μεταβιβάζονται λόγω εισφοράς στην εταιρία στην οποία μετατρέπεται. Στην περίπτωση αυτή ο φόρος μεταβιβάσεως ακινήτων ανέρχεται σε ποσό 10% – 15% της αξίας του ακινήτου και επιβαρύνει την εταιρία.
2. Για την λύση της εταιρίας πρέπει να γίνει εκκαθάριση και διανομή της εταιρικής περιουσίας και η επιπλέον διαφορά (υπεραξία παγίων, κέρδη μη διανεμηθέντα επί πολλά έτη κ.α.), μεταξύ του εταιρικού κεφαλαίου της ΕΠΕ, ως μαθηματικής ποσότητας και της αξίας της εταιρικής περιουσίας που θα εκκαθαριστεί και ρευστοποιηθεί, φορολογείται αμέσως με τις διατάξεις περί φορολογίας εισοδήματος, μερισμάτων κλπ, με ποσοστό 35%-40%.
3. Για την μετατροπή προβλέπονται έξοδα, ήτοι φόροι, τέλη, δικαιώματα υπέρ του Δημοσίου και υπέρ τρίτων (Ταμείων κ.α.).
Σε αντιστάθμισμα των παραπάνω η πολιτεία εισήγαγε με νόμους φορολογικές απαλλαγές για την μετατροπή των εταιριών, οι οποίες διευκολύνουν την διαδικασία μετατροπής και κατέστησε αυτές (μετατροπές) πιο ανέξοδες και ειδικότερα:
1. Το Ν.Δ. 1297/72 εισάγει απαλλαγές στις δαπάνες μετασχηματισμού των επιχειρήσεων (φόρος μεταβιβάσεως ακινήτου, χαρτόσημα, δικαιώματα πάσης φύσεως ταμείων κ.α.) και μεταφορά του φόρου εισοδήματος στο χρόνο της διαλύσεως της εκ της μετατροπής δημιουργούμενης νέας εταιρίας, δηλαδή δεν οφείλεται στην περίπτωση αυτή φόρος μεταβίβασης λόγω της υπεραξίας της εταιρικής περιουσίας και ο φόρος αυτός μεταφέρεται στην λύση της εταιρίας, εφαρμόζεται δε με τις εξής προϋποθέσεις:
¨ Οι μετοχές που εκδίδονται είναι επί πενταετία από της μετατροπής ονομαστικές και αμεταβίβαστες σε ποσοστό 75%.
¨ Το κεφάλαιο της ανώνυμης εταιρίας που θα προκύψει από την μετατροπή είναι κατ' ελάχιστο όριο 100.000.000 δρχ.
¨ Οι ενδιαφερόμενοι να θελήσουν να υπαχθούν στις διατάξεις και την διαδικασία που αυτό εισάγει.
2. Ο Ν.2166/93 δεν καθιστά υποχρεωτική την εκτίμηση της εταιρικής περιουσίας της μετατρεπόμενης ΕΠΕ (ενεργητικού και παθητικού, ήτοι τον καθορισμό τελικά της καθαρής θέσεως της εταιρίας) από την Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων του άρθρου 9 ν.2190/20 και συνεπώς σύμφωνα με τις διατάξεις του παρόντος νόμου δεν εκτιμάται η περιουσιακή κατάσταση της μετασχηματιζόμενης επιχείρησης για τον προσδιορισμό του εισφερόμενου κεφαλαίου αυτής, εφαρμόζεται δε με τις εξής προϋποθέσεις:
¨ Η νέα εταιρία μπορεί να έχει ανώνυμες ή ονομαστικές μετοχές και δεν υπάρχει χρονικός περιορισμός για την μεταβίβαση τους.
¨ Το κεφάλαιο της νέας εταιρίας που θα προκύψει από την μετατροπή είναι, προκειμένου για ΑΕ, κατ' ελάχιστο όριο 100.000.000 δρχ.
¨ Οι ενδιαφερόμενοι να θελήσουν να υπαχθούν στις διατάξεις και την διαδικασία που ο παραπάνω νόμος εισάγει.
¨ Όταν οι ενδιαφερόμενοι δεν θελήσουν να υπαχθούν στις διατάξεις του ΝΔ 1237/72 ή του Ν.2166/93, η διαδικασία μετατροπής προβλέπεται από το άρθρο 67 Ν.2190/20 και έχει ως ακολούθως:
1. Για τη μετατροπή απαιτείται, εν πρώτοις εκτίμηση του ενεργητικού και παθητικού της εταιρίας από την Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων του άρθρου 9.
2. Μετά από αυτή ακολουθεί απόφαση της Συνέλευσης των εταίρων, η οποία περιλαμβάνει και πλήρες καταστατικό της ιδρυόμενης Α.Ε. με τη μετατροπή, ως και τη σύνθεση του πρώτου ΔΣ αυτής, πρέπει δε να περιβληθεί τον τύπο του συμβολαιογραφικού εγγράφου και να υποβληθεί στον υπουργό εμπορίου ή τον νομάρχη για έγκριση.
Ο νόμος απαιτεί γι' αυτό πλειοψηφία τριών τετάρτων (3/4) του αριθμού των εταίρων, οι οποίοι εκπροσωπούν τα τρία τέταρτα (3/4) και εταιρικών μεριδίων.
Προϋπόθεση της μετατροπής είναι η εκτίμηση της εταιρικής περιουσίας (ενεργητικού και παθητικού δηλ. ο καθορισμός τελικά της καθαρής θέσεως της εταιρίας) από την Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων του άρθρου 9 Κ.Ν 2190/1920, όπως ισχύει αυτή σήμερα.
Η εκτίμηση της εταιρικής περιουσίας δημοσιεύεται στο τεύχος Α.Ε. και ΕΠΕ, συνήθως αυτό δεν γίνεται χωριστά αλλά περιλαμβάνεται (επαναλαμβάνεται) στο καταστατικό της εταιρίας, αντίγραφο δε, αυτής επισυνάπτεται στο συμβόλαιο. Εάν οι εταίροι υπέγραψαν το πρακτικό της Συνέλευσης με τη νόμιμη πλειοψηφία, απαιτείται η νόμιμη πλειοψηφία να παρίσταται και ενώπιον συμβολαιογράφου, αλλιώς δεν είναι νόμιμη η απόφαση.
Στο συμβόλαιο επισυνάπτεται το πρακτικό της Συνέλευσης των εταίρων, εκτός αν, επιεικώς, αναφέρεται σ' αυτό ότι οι εμφανισθέντες στο συμβολαιογράφο ενεργούν ως μετέχοντες συνεδριάσεως Συνελεύσεως εταίρων. Το συμβόλαιο υποβάλλεται στη Νομαρχία για να δοθεί άδεια σύστασης και έγκρισης του καταστατικού (άρθρο 4 Κ.Ν. 2190). Μετά την έγκριση του πρέπει να ακολουθήσει δημοσιότητα:
Αυτή περιλαμβάνει δημοσίευση – καταχώρηση και στο Πρωτοδικείο της έδρας της εταιρίας, αφού είναι μια ΕΠΕ και το καταστατικό της με τις τροποποιήσεις του είναι καταχωρημένο στα βιβλία εταιριών του Πρωτοδικείου (με γενικό αριθμό εταιρίας και ειδικό ΕΠΕ) και δημοσιότητα κατά το άρθρο 7β Κ.Ν. 2190, δηλ. καταχώριση, στο Μητρώο Α.Ε. της Νομαρχίας της έδρας της εταιρίας, του καταστατικού με την άδεια συστάσεως και την έγκριση του από το Νομάρχη.
Ο νόμος δηλαδή απαιτεί διπλή δημοσιότητα, η οποία πρέπει να γίνει παράλληλα. Συνεπώς από την ολοκλήρωση των πιο πάνω διατυπώσεων δημοσιότητας η από την μετατροπή προερχόμενη εταιρία συνεχίζεται ως ΑΕ.
Σημειωτέον ότι το συμβολαιογραφικό έγγραφο (καταστατικό) της κατά μετατροπή ΑΕ προσάγεται είτε στον Υπουργό Εμπορίου είτε στον νομάρχη για έγκριση και στην συνέχεια μαζί με την σχετική έγκριση υποβάλλεται στις παραπάνω διατυπώσεις δημοσιότητας.
Στην πράξη πολλές φορές δεν συντάσσεται πρακτικό συνελεύσεως των εταίρων, αλλά οι εταίροι εμφανίζονται ενώπιον συμβολαιογράφου και λαμβάνουν την απόφαση τους. Εάν η απόφαση είναι ομόφωνη και εμφανίστηκαν όλοι οι εταίροι στον συμβολαιογράφο γίνεται δεκτό ότι δεν είναι απαραίτητη η σύνταξη ιδιαιτέρου πρακτικού συνελεύσεως εταίρων.
Γενικά η μετατροπή ΕΠΕ σε ΑΕ δεν συνεπάγεται την ίδρυση νέου νομικού προσώπου, αλλά συνεχίζεται το υφιστάμενο με νέο νομικό ένδυμα του τύπου της ΑΕ. Για τον λόγο αυτό α) δεν οφείλεται φόρος μεταβίβασης όταν η ΕΠΕ εισφέρει τα ακίνητα της, λόγω της μετατροπής, στην ΑΕ, β) προηγείται πάντοτε της εισφοράς η εξακρίβωση της αξίας της εταιρικής περιουσίας από την Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων του άρθρου 9 ν.2190/20, γ) η εισφορά μπορεί να γίνει σε χρήμα αλλά και σε είδος, δ) όλες οι συναλλακτικές εργασίες της υπό μετατροπή ΕΠΕ θεωρούνται ως γενόμενες για λογαριασμό και για όφελος της συνιστώμενης ΑΕ στην οποία και μεταβιβάζονται αυτοδικαίως.
Είθισται για την μετατροπή ΕΠΕ σε ΑΕ, οι εταίροι της ΕΠΕ, προ της μετατροπής, να αυξάνουν το εταιρικό της κεφάλαιο ή να μεταβιβάζουν εταιρικά μερίδια μεταξύ τους ή προς τρίτους, για να επιτύχουν με την μετατροπή συμμετοχή των εταίρων της ΕΠΕ στην ΑΕ ως μετόχων, με επιθυμητά από αυτούς ποσοστά συμμετοχής τους στο εταιρικό κεφάλαιο. Αυτό είναι νόμιμο, πρέπει όμως να λαμβάνεται σοβαρά υπόψη η ενδεχόμενη φορολογία της υπεραξίας των μεταβιβαζόμενων μεριδίων (διαφορά κτήσεως και αξίας κατά την μεταβίβαση).
Η μετατροπή ΕΠΕ σε ΑΕ γίνεται και με τους ακόλουθους τρόπους:
1. Η ΕΠΕ λύεται, εκκαθαρίζεται η περιουσία της, διανέμεται μεταξύ των εταίρων το ενεργητικό και παθητικό αυτής και με βάση τα λαμβανόμενα από κάθε εταίρο, αυτοί συνιστούν μία νέα εταιρία ΑΕ. Στην περίπτωση αυτή ουσιαστικά δεν πρόκειται για μετατροπή εταιρίας αλλά για λύση εταιρίας και ίδρυση νέας με μόνο κοινό σημείο ότι οι εταίροι της μίας και της άλλης εταιρίας είναι τα ίδια πρόσωπα και τα στοιχεία της νέας εταιρίας είναι τα ίδια με της παλιάς.
2. Η ΕΠΕ λύεται και συνιστάται μία νέα εταιρία στην οποία μεταβιβάζεται με συμβολαιογραφικό έγγραφο το σύνολο της εταιρικής περιουσίας (ενεργητικό και παθητικό) χωρίς να γίνει εκκαθάριση αυτής. Στην περίπτωση αυτή δημιουργείται μια νέα εταιρία και απαιτείται να τηρηθούν όλες οι διατυπώσεις συστάσεως μιας νέας εταιρίας με μόνη διαφορά ότι στα εισφερόμενα περιλαμβάνεται και η εταιρική περιουσία της περιουσίας που διαλύθηκε. Η ΕΠΕ διαλύεται, ιδρύεται νέα ΑΕ, χωρίς να είναι εκ του νόμου διάδοχος της ΕΠΕ, ούτε η ΕΠΕ λογίζεται ότι συνεχίζεται από την ΑΕ.
¨ Συμπεράσματα:
1. Ο συνηθέστερος τρόπος μετατροπής ΕΠΕ σε ΑΕ είναι η διαδικασία του άρθρου 67 ν.2190/20. Στην περίπτωση αυτή δεν ιδρύεται νέο νομικό πρόσωπο, αλλά συνεχίζεται το υφιστάμενο με νέο νομικό ένδυμα του τύπου της ΑΕ. Η περιουσία της ΕΠΕ εκτιμάται από την Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων του άρθρου 9 ν.2190/20 και εισφέρεται στο μετοχικό κεφάλαιο της ΑΕ, το οποίο δεν μπορεί να είναι κατώτερο από 20.000.000δρχ. Κατά την διαδικασία αυτή έχουμε σημαντικές φορολογικές ελαφρύνσεις, διότι αφενός δεν πληρώνεται φόρος μεταβιβάσεως ακινήτων, αφετέρου ο φόρος στην συγκέντρωση κεφαλαίου σε ποσοστό 1%, καταβάλλεται μετά την αφαίρεση του ποσού που αντιστοιχεί στο ύψος του κεφαλαίου της μετατρεπόμενης ΕΠΕ. Έτσι εάν η ΕΠΕ έχει ονομαστικό κεφάλαιο 50.000.000δρχ και μετά την μετατροπή η ΑΕ θα έχει 100.000.000δρχ, ο φόρος θα επιβληθεί επί της διαφοράς, ήτοι στα 50.000.000δρχ.
2. Η μετατροπή ΕΠΕ σε ΑΕ κατά το Ν.Δ. 1297/72 προσφέρει σημαντικές φορολογικές ελαφρύνσεις, όμως το μετοχικό κεφάλαιο της ΑΕ θα πρέπει να είναι κατά κατώτερο όριο 100.000.000δρχ και οι μετοχές της ονομαστικές σε ποσοστό 75% και αμεταβίβαστες επί πενταετία.
3. Η μετατροπή ΕΠΕ σε ΑΕ κατά το Ν.2166/93 προσφέρει σημαντικές φορολογικές ελαφρύνσεις, όμως το μετοχικό κεφάλαιο της ΑΕ θα πρέπει να είναι κατά κατώτερο όριο 100.000.000δρχ.
4. Η μετατροπή ΕΠΕ σε ΑΕ επέρχεται με λύση της ΕΠΕ και ίδρυση νέας ΑΕ, όμως με σημαντικές φορολογικές επιβαρύνσεις.
5. Η ΕΠΕ λύεται και χωρίς να γίνει εκκαθάριση μεταβιβάζεται η εταιρική της περιουσία σε νεοσυσταθείσα ΑΕ, όμως με σημαντικές φορολογικές επιβαρύνσεις.
’ρα για να μετατραπεί σε ΑΕ έχει τις παραπάνω 5 δυνατότητες, με πιο συμφέρουσα κατά την γνώμη του γνωμοδοτούντος, από την άποψη των φορολογικών ελαφρύνσεων και της δυνατότητας καταβολής ελάχιστου μετοχικού κεφαλαίου της κατά μετατροπή ΑΕ, ποσού 20.000.000δρχ, την διαδικασία σύμφωνα με το άρθρο 67 ν.2190/20. Σημειωτέον ότι η διαδικασία αυτή δεν είναι χρονοβόρα και τα έξοδα σε σχέση με τις λοιπές δυνατότητες είναι περιορισμένα.
Ο Γνωμοδοτών
Παναγιώτης Δ. Αρμαμέντος
Δικηγόρος, LL.M.
Πηγή: DIKHGOROS-ONLINE
